Rotte appels in de zorg
Screenen van nieuwe aanbieders nog niet in orde.
Rotte appels in de zorg: screenen van nieuwe aanbieders nog niet in orde
Eerst veroordeeld zijn voor oplichting of poging tot doodslag, dan als bestuurder verantwoordelijk worden voor de besteding van zorggeld. Het klinkt vreemd, maar blijkt niet ongewoon. Uit onderzoek van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) naar de geschiedenis van 53 zorgbestuurders die betrokken waren bij fraudezaken, blijken dertig van hen een strafblad te hebben. Hoe kunnen zulke rotte appels toch zo’n functie bekleden?
Het IKZ keek in dit onderzoek naar bekende fraudegevallen en dook vervolgens in de geschiedenis van betrokken bestuurders. Opvallend in het kleinschalige onderzoek is volgens IKZ-directeur Annemiek van der Laan dat de frauduleuze zorgaanbieders vaak actief zijn bij instellingen voor beschermd en begeleid wonen. “Dat kan een indicatie zijn dat het daar gemakkelijker is om zorggeld voor andere doeleinden te gebruiken”, zegt ze. Volgens haar moet ook daar meer onderzoek naar gedaan worden. “Hoe ziet die fraude eruit en wat is de impact op de patiënten? En vooral: hoe kun je het voorkomen?”
Geen screening aan de voorkant
Over het voorkomen van zorgfraude wordt al jaren gesproken. Want dat de zorg relatief gevoelig is voor fraude, is niet nieuw. Voor het starten van een zorgbedrijf heb je alleen een inschrijving bij de Kamer van Koophandel nodig. Een grondige screening, in de vorm van bijvoorbeeld het aanleveren van een Verklaring Omtrent het Gedrag of overleggen van diploma’s, is er niet. Bovendien zijn nieuwe zorgaanbieders bijna nooit op de hoogte van de kwaliteitseisen waaraan ze moeten voldoen, bleek vorig jaar uit onderzoek van de inspectie.
Pogingen om meer zicht te krijgen in de manier van opereren door nieuwe zorgaanbieders hebben nog weinig opgeleverd. Het Openbaar Ministerie noemt de aanpak van fraude met zorggeld al jaren een prioriteit. Probleem is dat er zich nieuwe fraudegevallen blijven voordoen zo lang er vooraf geen screening plaatsvindt.
Toenmalig minister Schippers van Volksgezondheid diende in 2017 een wetsvoorstel in om nieuwe zorgaanbieders vooraf te toetsen. Die wet ligt nog in de Tweede Kamer. Een andere wet, de Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg, is nog niet in behandeling genomen. En ook een door Zorgverzekeraars Nederland en de Vereniging Nederlandse Gemeenten geïnitieerd waarschuwingsregister laat op zich wachten, omdat de juridische basis daarvoor is vastgelegd in een van de wetsvoorstellen.
Hoge toetredingsdrempel
Ook Van der Laan erkent dat het moeizaam gaat. Ze wijt dat mede aan de discussie rond privacy en het delen van informatie. “Een hele complexe discussie”, zegt ze daarover. Zo is onder meer artsenfederatie KNMG bang dat zorgaanbieders onterecht of te snel als fraudeurs worden bestempeld. Ook zijn er zorgen over het medisch beroepsgeheim. Zorgverzekeraars Nederland wil juist “een hoge toetredingsdrempel en hardere afwijzingsgronden in een zo vroeg mogelijk stadium”, zegt een woordvoerder.